Czym jest pojazd uprzywilejowany oraz jakie są jego uprawnienia
Według przepisów ruchu drogowego pojazdami uprzywilejowanymi są pojazdy, używane w jednostkach ratownictwa życia, zdrowia albo ludzkiego mienia. Do grona pojazdów uprzywilejowanych wchodzą w skład też pojazdy, z których korzystają oddziały bezpieczeństwa i publicznego porządku. Według tego pojazdami uprzywilejowanymi są dla przykładu karetki pogotowia, wozy policji, straży pożarnej czy straży miejskiej. Pojazd uprzywilejowany w czasie akcji bezwzględnie powinien ogłosić swój pobyt na trasie, tak by pozostali kierowcy mogli na nie odpowiednio reagować.
Pojazdy uprzywilejowane mają prawa, które mogą użyć jedynie w określonych przypadkach. W zwyczajnych zdarzeniach drogowych są zobowiązane do stosowania się do zasad i przepisów, tak jak pozostali kierowcy. Tylko w sytuacjach, kiedy pojazd uprzywilejowany musi utrzymać bezpieczeństwo albo bierze udział w akcji ratowania życia, mienia zdrowia ludzkiego lub jest częścią przejeżdżającej kolumny pojazdów uprzywilejowanych ma prawo skorzystać ze swoich praw. Tym prawem jest możliwość pominięcia zasad ruchu czy poziomych i pionowych znaków drogowych. Kierowcy pojazdów uprzywilejowanych mogą pominąć sygnalizację świetlną, kierować się pod prąd i stawać w przestrzeniach niedozwolonych.
Zastrzeżeniem jest ogłoszenie obecności sygnałem świetlnym oraz dźwiękowym, przy zapalonych światłach mijania czy światłach drogowych. Dźwięk nie jest konieczny po zatrzymaniu się pojazdu, ale absolutnie niezbędne jest utrzymanie wyjątkowej ostrożności. Kierowca pojazdu uprzywilejowanego ma za zadanie bezwarunkowo słuchać sygnałów osoby upoważnionej do kierownictwa ruchu drogowego bez względu na sytuację.
Co robić w obecności pojazdów uprzywilejowanych?
Wszyscy uczestnicy ruchu drogowego: kierowcy, motocykliści oraz piesi muszą pilnować ostrożnego zachowania podczas przejazdu pojazdu uprzywilejowanego. Każda z tych osób w obecności pojazdu uprzywilejowanego ma za zadanie usunąć się z drogi, torując łatwą oraz bezpieczną drogę przejazdu. W takiej sytuacji dopuszczalny jest zjazd na pas zieleni, pobocze czy zatrzymanie pojazdu na przystanlu autobusowym lub zatoce. Z reguły kierowcy zbliżają się do krawędzi jezdni. Czasem nie powinno się zatrzymywać, by nie ograniczać ani nie powodować gwałtownego zatrzymania pojazdu uprzywilejowanego. Tak samo kierowcy, motocykliści oraz pojazdy uprzywilejowane powinny niezwykle czujnie poruszać się na skrzyżowaniu, dlatego, że pojazd uprzywilejowany ma prawo się na nim znaleźć pomimo czerwonego światła. Warto dodać, że piesi też mają za zadanie uznać pierwszeństwo karetki, radiowozu czy wozu strażackiego. Bezwzględnie zabronione jest wchodzenie na pasy, również mając zielone światło. Osoby, co już wstąpiły na pasy, powinny prędko z nich zejść. Powinno się wiedzieć o tych zasadach, ponieważ niestosowanie się do nich grozi mandatem.
Czy wolno wyprzedzać pojazd uprzywilejowany?
Wyprzedzanie pojazdu uprzywilejowanego budzi sporo wątpliwości kierowców. O wyprzedzaniu karetki pogotowia ratunkowego, radiowozu, wozu strażackiego czy innego pojazdu uprzywilejowanego nie ma mowy, gdy biorą udział w akcji ratowniczej czy połączonej z zachowaniem bezpieczeństwa. Wówczas powinnością wszystkich uczestników ruchu drogowego jest oddanie pierwszeństwa. Jak zachować się, gdy pojazd uprzywilejowany będzie obecny w ruchu drogowym, a nie będzie powiadamiał o swoim pośpiechu?
W terenie mieszkalnym niezależnie od położenia zakazane jest wyprzedzanie pojazdu uprzywilejowanego. Nieważne, czy pojazd stosuje sygnały dźwiękowe i świetlne lub nie, wyprzedzenie pojazdu uprzywilejowanego w terenie mieszkalnym grozi mandatem i punktami karnymi. Tylko i wyłącznie poza terenem zamieszkałym można wyprzedzić pojazdy uprzywilejowane, kiedy nie biorą udziału w żadnej akcji. Podczas manewru wymijania powinno się zachować niezwykłą ostrożność. Warto pamiętać, że pojazd uprzywilejowany może okazać się potrzebny w każdej chwili, a wtedy i tak należy zapewnić mu pierwszeństwo. W pobliżu pojazdu uprzywilejowanego zawsze trzeba dbać o wspólną bezpieczną jazdę.
Kolizja z pojazdem uprzywilejowanym, na kogo spadnie odpowiedzialność?
Chociaż każdy pojazd uprzywilejowany ma swoje dodatkowe prawa, a kierowcy muszą udzielić im pierwszeństwa, w każdej sytuacji może dojść do kolizji z udziałem pojazdu uprzywilejowanego. Kolizja z pojazdem uprzywilejowanym nie oznacza, że to inny kierowca od razu ponosi odpowiedzialność za spowodowanie wypadku. Taką sytuację zawsze osądza się indywidualnie, by przesądzić, która ze stron nie zachowała właściwiej ostrożności oraz wywołała zderzenie. Kierowca pojazdu uprzywilejowanego też może zostać uznany winnym oraz pociągnięty do odpowiedzialności, jeśli nie zachował koniecznych wytycznych. Oceniane są takie okoliczości, jak właściwa sygnalizacja świetlna i dźwiękowa pojazdu uprzywilejowanego, zdolność drugiego kierowcy do zauważenia pojazdu uprzywilejowanego oraz poprawnej reakcji. Znaczenie ma też ogólny przebieg sytuacji w ruchu drogowym, a nawet warunki pogodowe.
